Khẩu độ là gì? Vai trò của khẩu độ trong nhiếp ảnh
Khi bắt đầu tìm hiểu về nhiếp ảnh, một trong những khái niệm quan trọng nhất mà bạn cần nắm rõ chính là khẩu độ là gì. Đây là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến độ sáng và chiều sâu trường ảnh trong mỗi bức ảnh bạn chụp. Dù bạn đang sử dụng một chiếc máy ảnh chuyên nghiệp như Canon EOS R6 hay một mẫu phổ thông hơn như Sony Alpha A6400, hiểu đúng về khẩu độ sẽ giúp bạn kiểm soát tốt ánh sáng và tạo ra những tấm ảnh ấn tượng. Cùng Máy Ảnh Top 1 tìm hiểu chi tiết.
Khẩu độ là gì?
Hiểu một cách đơn giản, khẩu độ là gì – đó là độ mở của ống kính máy ảnh, cho phép ánh sáng đi qua và chạm vào cảm biến máy ảnh. Khẩu độ được biểu thị bằng ký hiệu f (ví dụ: f/1.8, f/2.8, f/5.6,...). Con số càng nhỏ thì khẩu độ càng lớn, ánh sáng đi vào càng nhiều và ngược lại.
Mức độ mở của khẩu độ và ảnh hưởng đến lượng ánh sáng đi vào máy ảnh.
Khẩu độ là yếu tố cực kỳ quan trọng vì nó không chỉ kiểm soát lượng ánh sáng, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến chiều sâu trường ảnh – độ nét của phần trước và sau chủ thể trong bức ảnh.
Vai trò của khẩu độ trong nhiếp ảnh
Khi bạn đã hiểu khẩu độ là gì, việc áp dụng đúng sẽ giúp bạn chụp ảnh linh hoạt hơn trong nhiều tình huống khác nhau:
Kiểm soát ánh sáng
Khẩu độ giúp kiểm soát lượng ánh sáng đi vào cảm biến máy ảnh. Với điều kiện ánh sáng yếu, bạn có thể sử dụng khẩu độ lớn (ví dụ f/1.8) để cho nhiều ánh sáng hơn. Trong điều kiện ánh sáng mạnh, bạn có thể thu nhỏ khẩu độ (ví dụ f/11 hoặc f/16) để hạn chế ánh sáng, tránh hiện tượng cháy sáng.
Tạo hiệu ứng mờ phông (Bokeh)
Một trong những lý do khiến nhiều nhiếp ảnh gia yêu thích khẩu độ lớn là khả năng tạo hiệu ứng xóa phông hay còn gọi là bokeh. Khi bạn chụp với khẩu độ lớn như f/1.4 hay f/2.0, hậu cảnh sẽ được làm mờ mịn màng, làm nổi bật chủ thể.
Khẩu độ lớn giúp tạo hiệu ứng mờ phông nghệ thuật trong nhiếp ảnh chân dung.
Kiểm soát chiều sâu trường ảnh
Khẩu độ cũng ảnh hưởng đến mức độ rõ nét giữa chủ thể và hậu cảnh. Với khẩu độ nhỏ (như f/11 hoặc f/16), cả hậu cảnh và tiền cảnh đều có thể rõ nét. Đây là kỹ thuật được ưa chuộng trong chụp phong cảnh.
Khẩu độ F là gì?
Khẩu độ f là gì? Đây là cách viết đầy đủ hơn của thuật ngữ khẩu độ trong nhiếp ảnh. Chữ "f" trong f-number đại diện cho tỷ lệ giữa tiêu cự của ống kính và đường kính của khẩu độ. Ví dụ, khẩu độ f/2.8 có nghĩa là đường kính của khẩu độ bằng tiêu cự chia cho 2.8.
- Con số f càng nhỏ → khẩu độ càng lớn → nhiều ánh sáng hơn.
- Con số f càng lớn → khẩu độ càng nhỏ → ít ánh sáng hơn.
Việc lựa chọn khẩu độ phù hợp đòi hỏi bạn phải hiểu rõ tình huống chụp và hiệu ứng bạn muốn đạt được.
Mối quan hệ giữa khẩu độ, iso và tốc độ màn trập
Khi nói đến khẩu độ máy ảnh, không thể không nhắc tới bộ ba thiết lập cơ bản của nhiếp ảnh: khẩu độ – tốc độ màn trập – ISO. Đây là ba yếu tố cấu thành nên tam giác phơi sáng:
- Khẩu độ điều chỉnh lượng ánh sáng và chiều sâu trường ảnh.
- Tốc độ màn trập quyết định thời gian cảm biến thu sáng.
- ISO điều chỉnh độ nhạy sáng của cảm biến.
Mối liên hệ giữa khẩu độ, ISO và tốc độ màn trập trong thiết lập phơi sáng.
Hiểu và kết hợp đúng ba yếu tố này giúp bạn chụp ảnh sáng rõ, sắc nét hoặc tạo hiệu ứng như mong muốn trong từng điều kiện ánh sáng khác nhau.
Khẩu độ ảnh hưởng đến loại ảnh như thế nào?
Tùy vào thể loại ảnh, bạn cần chọn khẩu độ thích hợp:
- Ảnh chân dung: Sử dụng khẩu độ lớn (f/1.8 – f/2.8) để làm nổi bật chủ thể, tạo hiệu ứng xóa phông.
- Ảnh phong cảnh: Chọn khẩu độ nhỏ (f/8 – f/16) để toàn cảnh sắc nét.
- Ảnh macro: Cần khẩu độ vừa phải (f/4 – f/8) để giữ chi tiết chính rõ nét.
- Ảnh thể thao: Khẩu độ lớn kết hợp tốc độ màn trập cao để đóng băng chuyển động.
Khẩu độ máy ảnh và lựa chọn ống kính phù hợp
Việc hiểu rõ khẩu độ máy ảnh sẽ giúp bạn lựa chọn ống kính phù hợp. Những ống kính có khẩu độ lớn như Canon RF 50mm f/1.2L hay Sigma 35mm f/1.4 ART thường có giá cao hơn, nhưng mang lại hiệu suất vượt trội trong điều kiện thiếu sáng và khả năng xóa phông tốt.
Ngoài ra, một số ống kính zoom có khẩu độ cố định như Tamron 28-75mm f/2.8 cũng rất được ưa chuộng bởi tính linh hoạt và hiệu quả quang học cao.
>>> Đọc thêm: Top 5 lens chân dung Canon giá rẻ đáng mua 2025
Kết luận
Tóm lại, việc hiểu rõ khẩu độ là gì là bước đầu tiên để nâng cao kỹ năng nhiếp ảnh. Khẩu độ không chỉ là một thông số kỹ thuật, mà là công cụ nghệ thuật mạnh mẽ, cho phép bạn kiểm soát ánh sáng, tạo chiều sâu và định hình cảm xúc trong từng bức ảnh.
Dù bạn mới làm quen với nhiếp ảnh hay đã có kinh nghiệm, hãy luôn luyện tập điều chỉnh khẩu độ phù hợp với mục tiêu sáng tạo của bạn. Và đừng quên, kết hợp khẩu độ với tốc độ màn trập và ISO sẽ giúp bạn làm chủ mọi tình huống ánh sáng.
